Stopa bezrobocia na historycznie niskim poziomie
Najnowsze dane dotyczące stopy bezrobocia w USA pokazują, że rynek pracy pozostaje silny. W grudniu 2024 roku stopa bezrobocia wyniosła zaledwie 3,5%, utrzymując się na poziomie zbliżonym do listopadowego odczytu i znacznie poniżej oczekiwań ekonomistów. To jeden z najniższych poziomów bezrobocia w historii USA, co wskazuje na bardzo dobrą kondycję rynku pracy i zbliża się do rekordowo niskiego poziomu 3,4% z 1969 roku. Warto jednak zauważyć, że wskaźnik aktywności zawodowej, który mierzy odsetek osób w wieku produkcyjnym, które pracują lub aktywnie poszukują pracy, wynosił 62,3% w grudniu 2024 r.. To wciąż poniżej poziomu sprzed pandemii, co sugeruje, że część osób pozostaje poza rynkiem pracy.
Nowe miejsca pracy wciąż powstają
Również dane dotyczące liczby nowo utworzonych miejsc pracy w ostatnich miesiącach są pozytywne. W listopadzie 2024 roku w sektorze pozarolniczym przybyło 270 tys. nowych miejsc pracy, przekraczając prognozy analityków. To kolejny miesiąc z solidnym wzrostem zatrudnienia, co sugeruje, że firmy wciąż poszukują pracowników i nie obawiają się spowolnienia gospodarczego. Najsilniejszy wzrost zatrudnienia odnotowano w sektorach takich jak edukacja i opieka zdrowotna, profesjonalne i biznesowe usługi oraz rekreacja i hotelarstwo.
Eksperci widzą siłę na rynku pracy
Analitycy podkreślają, że rynek pracy w USA jest obecnie bardzo silny, a popyt na pracę wciąż przewyższa podaż. Według ekspertów z Goldman Sachs, obecna sytuacja na rynku pracy jest „niezwykle solidna”, a stopa bezrobocia może spaść nawet poniżej 3% w najbliższych miesiącach. Z kolei ekonomiści z JP Morgan Chase zwracają uwagę na rosnące płace, które zachęcają Amerykanów do podejmowania pracy i podtrzymują konsumpcję. Średnie wynagrodzenie godzinowe wzrosło o 4,6% w porównaniu z rokiem poprzednim, co wskazuje na utrzymującą się presję płacową.
Fed skupiony na walce z inflacją
Silny rynek pracy i utrzymująca się inflacja sprawiają, że Rezerwa Federalna stoi przed trudnym zadaniem. Z jednej strony, Fed chce walczyć z inflacją i sprowadzić ją do celu 2%. Z drugiej strony, bank centralny nie chce zdusić wzrostu gospodarczego i spowodować wzrostu bezrobocia. Inwestorzy spodziewają się, że Fed utrzyma stopy procentowe na obecnym poziomie przez dłuższy czas, a ewentualne cięcia stóp procentowych nastąpią dopiero w drugiej połowie 2025 roku. Jerome Powell, prezes Fed, zaznaczył, że choć ostatnie dane o inflacji są zachęcające, to „zbyt wcześnie jest, aby ogłosić zwycięstwo nad inflacją”. Dodał, że Fed jest zdeterminowany, aby sprowadzić inflację do celu 2% i jest gotowy do dalszych podwyżek stóp procentowych, jeśli będzie to konieczne.
Historyczna perspektywa
Aby zrozumieć znaczenie obecnej siły rynku pracy, warto spojrzeć na historyczny kontekst. Obecna sytuacja na rynku pracy w USA jest wyjątkowo dobra w porównaniu z sytuacją z poprzednich lat. Stopa bezrobocia jest znacznie niższa niż średnia z ostatnich 10 lat (która wynosiła 6,2%), a liczba nowo utworzonych miejsc pracy stale rośnie. W 2023 roku średnio co miesiąc powstawało 399 000 nowych miejsc pracy, co jest wynikiem znacznie lepszym niż średnia z poprzedniej dekady. To świadczy o tym, że amerykańska gospodarka jest w dobrej kondycji, a rynek pracy jest odporny na zewnętrzne szoki.
Czynniki ryzyka
Mimo obecnej siły rynku pracy w USA, istnieją czynniki, które mogą wpłynąć na jego kondycję w przyszłości. Do najważniejszych należą:
- Spowolnienie gospodarcze: Ewentualne silniejsze spowolnienie gospodarcze w USA lub na świecie może przekładać się na mniejszy popyt na pracę i wzrost bezrobocia. Firmy, obawiając się spadku przychodów, mogą ograniczać zatrudnienie lub zwalniać pracowników, co doprowadzi do wzrostu stopy bezrobocia.
- Inflacja: Jeśli inflacja okaże się bardziej trwała niż oczekuje Fed, bank centralny może być zmuszony do dalszych podwyżek stóp procentowych, co może negatywnie wpłynąć na wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Wyższe stopy procentowe oznaczają droższy kredyt dla firm, co może skłonić je do ograniczenia inwestycji i zatrudnienia.
- Wojna w Ukrainie: Kontynuacja wojny w Ukrainie generuje niepewność gospodarczą i może prowadzić do zakłóceń w łańcuchach dostaw, co może mieć negatywny wpływ na rynek pracy. Problemy z dostępem do surowców i komponentów mogą utrudniać działalność firm i prowadzić do redukcji zatrudnienia.
- Geopolityka: Napięcia międzynarodowe, takie jak konflikt handlowy między USA a Chinami lub niestabilność polityczna w innych regionach świata, mogą również wpłynąć na amerykański rynek pracy. Te czynniki mogą wpływać na decyzje inwestycyjne firm i ograniczać ich chęć do tworzenia nowych miejsc pracy.
- Sztuczna inteligencja: Rozwój sztucznej inteligencji (AI) może mieć znaczący wpływ na przyszłość pracy w USA. Z jednej strony, AI może automatyzować wiele zadań, co może prowadzić do likwidacji miejsc pracy. Z drugiej strony, AI może również tworzyć nowe możliwości zatrudnienia w obszarach takich jak analiza danych, programowanie i obsługa systemów AI.
Synteza
Amerykański rynek pracy prezentuje się obecnie bardzo silnie, z niskim bezrobociem i dynamicznym tworzeniem nowych miejsc pracy. Ta sytuacja stawia Fed w trudnej pozycji. Z jednej strony, silny rynek pracy wspiera wzrost gospodarczy i daje Fed przestrzeń do dalszego zwalczania inflacji. Z drugiej strony, Fed musi uważać, aby nie „przegrzać” gospodarki i nie sprowokować spirali płacowo-cenowej.
Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest utrzymanie przez Fed „jastrzębiego” kursu w polityce monetarnej w najbliższym czasie. Oznacza to, że Fed będzie priorytetowo traktował walkę z inflacją, nawet jeśli oznacza to ryzyko pewnego spowolnienia gospodarczego. Ewentualne obniżki stóp procentowych będą możliwe dopiero wtedy, gdy inflacja wyraźnie spadnie w kierunku celu 2%, a rynek pracy wykaże oznaki osłabienia. Należy jednak pamiętać, że istnieją czynniki ryzyka, które mogą wpłynąć na pogorszenie sytuacji na rynku pracy w przyszłości i zmusić FED do zmiany kursu.
